Thông tin về nhạc sĩ Đynh Trầm Ca

Đynh Trầm Ca (sinh năm 1941) là một nhạc sĩ, nhà thơ và nhà giáo Việt Nam. Ông là tác giả một số ca khúc như Ru con tình cũ, Sông quê, Trai tài gái sắc được nhiều người biết đến.

Thân thế và cuộc đời

Đynh Trầm Ca tên thật là Mạc Phụ, sinh năm 1941 tại thị trấn Vĩnh Điện, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bút danh Đinh Trầm Ca là lấy từ họ mẹ ông (Đinh), tuy nhiên hiện nay nhiều người vẫn quen thuộc với cái tên khác là Đynh Trầm Ca. Sau khi học xong trung học, ông vào Sài Gòn học Đại học Sư phạm rồi tốt nghiệp, dạy ngữ văn ở đây cho đến năm 1975.

Vì cuộc sống, ông từng phải làm đủ thứ nghề, từ làm phu, làm ruộng, đi đốt than… đến cả viết ca khúc để mưu sinh. Ông không muốn nhắc và cũng không hề nhớ những gì mình viết ra lúc này, bởi đó là quá khứ buồn. Cũng vì cuộc sống, ông đã dứt ruột "bán" một số ca khúc của mình.

Đinh Trầm Ca bắt đầu làm thơ từ đầu thập niên 1960 rồi sau đó học nhạc với nhạc sĩ Lê Trọng Nguyễn. Sự nghiệp âm nhạc của ông trước năm 1975 tiêu biểu với ca khúc Ru con tình cũ viết năm 1967 được ca sĩ Lệ Thu thâu âm đầu tiên và phát trên các đài phát thanh như Sài Gòn, Quân Đội.

Sau 30/4/1975, ông về Quảng Nam làm ruộng được sáu năm rồi phiêu bạt nhiều nơi ở miền Tây như Sóc Trăng, An Giang, Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh…

Năm 2004, ông về Quảng Nam định cư, mở quán cà phê Thạch Trúc Viên là nơi được anh em văn nghệ sĩ Quảng Nam hay lui tới.

Sáng tác

Thơ

Năm 1969, ông cho xuất bản tập thơ đầu tay Mắt đêm được viết từ năm 1960. Tập thơ được một nhà nghiên cứu thời đó giới thiệu là "một trong 5 tập thơ tiêu biểu của năm 1969". Ngoài ra thơ tình tuổi học trò của ông cũng được đưa vào trong một số tuyển tập thơ xuất bản trước 1975 như "Tuyển tập thơ tình tuổi học trò Việt Nam và thế giới", "Lục bát tình"…

Đinh Trầm Ca làm thơ khi nào chính bản thân ông cũng không nhớ nữa, chỉ biết rằng khi cái buồn thương man mác chất chứa, khi nỗi đau đời dồn nén, thế là thơ bật ra. Năm 1969, ông cho ra mắt tập thơ "Mắt đêm" (viết từ năm 1960), được một nhà nghiên cứu giới thiệu là "một trong 5 tập thơ tiêu biểu của năm -1969" của miền Nam. Tiếp là "Khúc ca trôi dạt", "Đi như là trôi".

Tác giả Hà Khánh Quân nhận định: "Miền Nam giàu sông nước, kinh lạch, nên cùng với đời, thơ Đinh Trầm Ca thật phong phú những tình khúc cận kề với những bến sông, những dòng chảy. Cũng từ nơi đây, anh lượm được những hình ảnh, những hơi thở, những tiếng hát của đời sống kém may mắn. Những hình ảnh thật xác xơ, tội nghiệp, nhớp nhúa, bẩn thỉu, nhưng qua ngôn từ thơ, bỗng nhiên được lột xác để trở thành những vật có linh hồn, sống động một cách chân thành…".

Còn với Đinh Trầm Ca: "Thơ là người tình đầu tiên và người tình ấy dõi theo tôi suốt cả cuộc đời chìm nổi. Nhạc là người tình đem đến sự thăng hoa tột cùng. Không ngạc nhiên khi nhiều nhà thơ gọi tôi là nhạc sĩ, ngược lại nhạc sĩ thì lại gọi tôi là nhà thơ. Cả hai thứ trên cuộc đời này tôi đều… chơi được. Tôi vốn không có duyên được sống và sinh hoạt trong môi trường nghệ thuật chuyên nghiệp, nhưng ý thức sáng tạo trỗi dậy mạnh mẽ ngay khi còn ngồi ghế nhà trường. Thời ấy, những bài thơ tôi làm được phổ biến trong bạn bè, rồi viết nhạc cũng chỉ để hát chơi".

4. Khoảng năm 2004, Đinh Trầm Ca đưa cả gia đình về quê Quảng Nam sinh sống. Tại đây ông mở một quán cafe sân vườn tại khuôn viên nhà, khách ủng hộ khá đông và đây cũng chính là nguồn thu nhập chính để nuôi sống cả gia đình ông.

Có một kỷ niệm vui mà chúng tôi nhớ mãi: Một hôm tôi cùng ông, chú Nguyễn Hùng đi dự tiệc tại một nhà hàng ở quận Tân Bình, có sân khấu ca nhạc. Chúng tôi ngồi phía trên, cách sân khấu 5m. Đang lúc nhập tiệc, bất ngờ MC giới thiệu có một ca sĩ "Phi Nhung 2" đã thể hiện bài hát "Sông quê" không khác gì Phi Nhung chính hiệu. Tháng trước được chính tác giả bài hát là Đinh Trầm Ca tặng hoa và đưa vào CLB  những giọng ca vàng do tác giả và Hội Nhạc sĩ thành phố bình chọn. Sau đó là một cô ca sĩ non choẹt, õng ẹo bước ra sân khấu. Đinh Trầm Ca và chúng tôi cùng ngạc nhiên trố mắt nhìn MC và ca sĩ rồi ông cười ha hả, vì ông chưa bao giờ tặng hoa và cũng chưa từng lập CLB giọng ca vàng như MC giới thiệu. Câu chuyện được MC tưởng tượng và bịa đặt hoàn toàn. Ông nói nhỏ vào tai tôi: "Lát nữa, khi ca sĩ này hát xong, cháu gọi nó xuống gặp chú nhé!". Tôi cầm một cành hoa kẹp tờ giấy bạc 50.000 đồng lên sân khấu tặng ca sĩ và thực hiện theo lời dặn của ông. Hát xong, cô ca sĩ xuất hiện trước mặt chúng tôi. Đưa tay về phía ông, tôi hỏi: "Em có biết đây là ai không", cô ca sĩ lắc đầu. Tôi tiếp: "Nhạc sĩ  Đinh Trầm Ca đấy! Tác giả của bài "Sông quê" em vừa hát đó". Cô ta trố mắt không tin. Đinh Trầm Ca từ tốn: "Chú là nhạc sĩ Đinh Trầm Ca đây, thế chú tặng hoa và đưa cháu vào CLB  giọng ca vàng khi nào vậy? Và cũng có CLB này đâu sao MC lại giới thiệu như thế?". Lúc này cô ca sĩ mới đỏ mặt hoảng hốt: "Xin lỗi chú, không phải tại cháu, chắc là MC muốn lăng xê cháu nên mới giới thiệu vậy thôi, mong chú tha lỗi". Ông mỉm cười bảo: "Nói thế thôi, cháu không có gì phải lo sợ, thật tình chất giọng cháu rất hay, phù hợp với bài hát này lắm! Thôi cháu cứ tiếp tục công việc đi, hy vọng cháu sẽ tiến triển tốt hơn". Cô ca sĩ cảm ơn rối rít như vừa thoát nạn.

Từ khi ông và gia đình về Quảng Nam, chúng tôi ít khi gặp nhau, chỉ khi đi công tác ở Đà Nẵng thì tôi ghé thăm ông hoặc thỉnh thoảng 1 – 2 năm ông vào Sài Gòn 1 lần thăm bè bạn. Gặp tôi ông bảo: "Mình giờ già rồi, về quê ẩn dật lo mồ mả tổ tiên gia tộc, làm con phải có bổn phận hương khói cho ông bà. Vả lại sức khỏe bây giờ cũng yếu rồi, uống vài ly rượu đã say. Nếu có dịp đi công tác ở miền Trung thì ghé chú chơi. Cháu còn trẻ phải cố gắng lo công việc, đừng lạm vào thơ phú nhiều quá, để "nàng thơ" bắt chẹt thì khổ". Nắm bàn tay ông, tôi thật xúc động khi nhìn thấy những nếp nhăn và mái tóc bạc trắng nơi mái đầu nhạc sĩ.

  • Mắt đêm (tập thơ, 1969)
  • Đi như là trôi (tập thơ)
  • Bay đi những cơn mưa phùn (băng nhạc)
  • Có thật không anh (tuyển tập nhạc)

Nhạc

"Ru con tình cũ" là bước ngoặt lớn trong hành trình chữ nghĩa của Đinh Trầm Ca. Với điệu boston buồn, những ca từ như những vần thơ đẹp: "Ba năm qua em trở thành thiếu phụ/ Ngồi ru con như ru tình buồn…/ Ôi, ba năm qua rồi, lòng chưa nguôi gió bão…/ Người xa xôi phương nào, người oán trách gì không?". Và chính ca khúc này đã ghi tên tuổi Đinh Trầm Ca vào âm nhạc.

Xung quanh ca khúc này cũng có một giai thoại lý thú mà giới văn nghệ Quảng Nam và Sài Gòn vẫn kể cho nhau nghe: Ngày xưa (quãng thập niên 60), ở một thị trấn nhỏ của tỉnh Quảng Nam có một cô nữ sinh trung học, ngày hai buổi ôm cặp đi về trên con đường bụi mù phố lẻ. Nàng họ Hồ, tên Thu, có mái tóc dài, mặt trái xoan, da trắng hồng và cặp mắt long lanh như sóng nước hồ thu. Sóng mắt của nàng đã làm trái tim hai chàng nhạc sĩ tài hoa lỗi nhịp. Nhờ đó mà giới yêu nhạc có được hai ca khúc "để đời" mà hát: bài "Thu, hát cho người" của Vũ Đức Sao Biển và bài "Ru con tình cũ" của Đinh Trầm Ca.

Một số ca khúc viết sau 1975 được ký bút danh là Mã Thu Giang, tên vợ ông. Dưới đây là một số sáng tác tiêu biểu trong số trên 80 ca khúc của Đinh Trầm Ca viết trước 1975 đến nay:

  • Bay đi những cơn mưa phùn (thơ Hoàng Lộc)
  • Bước ngậm ngùi về (1975)
  • Bên cầu nhớ người
  • Chài lưới (Mã Thu Giang)
  • Chuyện tình sông Hương (Đinh Trầm Ca – Thùy Linh)
  • Cùng tát biển Đông (Đinh Trầm Ca – Doãn Bình)
  • Dưới trời dĩ vãng
  • Đất khách quê người
  • Điệu hò phu thê
  • Đợi chờ vô vọng
  • Hải đảo buồn
  • Kiếp về đêm (Mã Thu Giang)
  • Lý Ba Tri
  • Lý chiều chiều
  • Lý ngựa tình thiêng
  • Mắt Huế xưa (nhạc: Quốc Dũng – thơ: Đinh Trầm Ca)
  • Mẹ là quê hương (Đinh Trầm Ca – Mã Thu Giang)
  • Mong em còn ngày mai
  • Nhớ Tần Phi
  • Nỗi buồn chim sáo (nhạc: Huỳnh Ngọc Đông – thơ: Đinh Trầm Ca)
  • Nước mắt mẹ hiền
  • Ru con tình cũ
  • Ru tương lai buồn
  • Rượu cưới ngày xuân 1, 2 (Mã Thu Giang)
  • Sông quê 1, 2, 3
  • Tạ ơn con gái
  • Thương mãi một dòng sông
  • Tiếng hát bên trời
  • Tình yêu mắt nai (nhạc: Quốc Dũng – thơ: Đinh Trầm Ca)
  • Trai tài gái sắc (Mã Thu Giang)
  • Trăng hờn tủi
  • Trên phố tình phai (Đinh Trầm Ca – Hoàng Bửu)
  • Tới ngày em quên (thơ Hoàng Lộc)
  • Vầng trăng đơn chiếc
  • Về lại đồi sim (Đinh Trầm Ca – Mã Thu Giang)
  • Xa rồi hạnh phúc gian nan (nhạc: Tiến Luân – thơ: Đinh Trầm Ca)

Hợp âm những bài hát do nhạc sĩ Đynh Trầm Ca sáng tác

VỀ VỚI CÔ ĐƠN

Hợp âm dạo (Ngọc Sơn): [Am] | [Dm] | [C] [Dm6]-[Esus4] | [Em]-[Am] | [Dm] | [C] | [Em]-[Am] [G] Thôi xa [Am] rồi những ngày sống bên [C] nhau Với [G] bao nhiêu mộng [A] đầu Những sáng nên [Em] thơ những tối như [Dm6] mơ...

MẮT HUẾ XƯA

  Hợp âm dạo (Quang Linh ver.): [D] | [D] | [Bm] | [B] | [Bm] | [E] | [Bm] | [Bm] | [E] | [E] | [A]  [A] | [A] | [A] | [D] | [D] | [A] | [F] | [F] | [Dm] | [D] | [D] | [D] | [D]  Dù xa [D] hỏi lòng quên [F#m] chưa H...

RU CON TÌNH CŨ

Sáng tác: Đynh Trầm Ca
  [Em] Ba năm qua em trở thành thiếu phụ [C] Ngồi ru con như ru tình [Am] sầu Xin một [Em] đời [G] Thôi tiếc thương [D] nhau [B7] Xin một đời ngủ yên dĩ [Em] vãng Ba năm qua em trở thành thiếu phụ [C] Ngồi ru con ru...
Sheet nhạc

SÔNG QUÊ

Sáng tác: Đynh Trầm Ca
  Có một dòng [C] sông chảy tràn trong trí [Am] nhớ Làng [C] em bến [Am] lở, làng anh ở bến [Dm] bồi Mỗi [Am] ngày em [G] qua bên này sông đi [C] học Dưới [Am] bến con đò chờ trong bóng mù [E] u [Am] Nhánh mù [Dm] u...

CHUYỆN TÌNH SÔNG HƯƠNG

Sáng tác: Đynh Trầm Ca
  Hợp âm dạo (Quang Lê): [D] | [Asus4] | [E]-[G] | [Abm]-[Asus4]   [D]-[Em] | [Asus4]-[D] | [D]-[Asus4]-[D] Một sớm anh đi không lời [D] giã từ [E] Để cho Huế buồn Huế giận [A] nghìn thu [D] Nhìn thu dòng [B] tóc bu...